Nhân viên sứ quán Mỹ tháo chạy khỏi Sài Gòn. (Ảnh tư liệu)
1 giờ sáng ngày 21-4-1975 tại Xuân Lộc, vị trí then chốt nhất bảo vệ Sài Gòn từ xa chính thức bị phá tung, tình hình chính quyền Sài Gòn càng trở nên u ám. Đầu tháng 4-1975 những thắng lợi dồn dập của quân giải phóng trên khắp các chiến trường làm nội tình chính quyền Sài Gòn rối loạn. Uy tín của Thiệu bị suy giảm nghiêm trọng.
Kết quả cuộc họp Thượng viện lúc đó đã gây áp lực đòi Thiệu phải từ chức. Ngày 20-4-1975, khi Xuân Lộc thất thủ, Nhà Trắng chỉ thị Đại sứ Graham Martin, người vốn ủng hộ Nguyễn Văn Thiệu từ nhiều năm nay, vào thẳng Dinh Độc Lập buộc Thiệu từ chức. Trước mặt các chính khách cấp cao và tướng lĩnh của quân đội Sài Gòn, Thiệu bàn giao quyền tổng thống cho Trần Văn Hương và tuyên bố “tôi từ chức nhưng vẫn không đào ngũ. Từ giờ phút này tôi đặt mình dưới quyền tổng thống và đồng bào…”. Nhưng chỉ vài ngày sau, Thiệu đã bí mật khuân vàng bạc lên phi cơ chuồn thẳng sang Đài Loan.
Thấy trước được tình hình nguy cấp “đã quá muộn để có thể làm bất cứ việc gì nhằm lật ngược tình thế” như Phó Tổng thống Mỹ Rokefeller nhận định, Chính phủ Mỹ thúc ép Quốc hội tăng khối lượng viện trợ khẩn cấp lên 722 triệu đôla để sử dụng lực lượng quân sự di tản và bảo vệ di tản. Sự sống cho một chính quyền Mỹ - ngụy tại Sài Gòn chỉ còn tính từng ngày. Cơn lốc kinh hoàng của cuộc di tản được gọi là “Cuộc hành quân người liều mạng” bắt đầu.
Một lực lượng lớn không quân, hải quân Mỹ gồm 35 tàu chiến (có 4 tàu sân bay) và hàng trăm máy bay các loại náo loạn trong một cuộc hành quân rút chạy hốt hoảng bắt đầu từ ngày 21-4-1975. Sự kiện này theo giới báo chí nước ngoài “càng làm cho người Việt thêm chán ghét Mỹ” vì sau 20 năm người Mỹ dùng đôla và súng đạn dựng lên chế độ phản động ngụy quyền Nam Việt Nam, đến ngày giờ bất lợi nghiêng về ngụy quyền thì Chính phủ Mỹ bỏ của chạy lấy người. Chiến dịch di tản quy mô cuống cuồng của người Mỹ và những kẻ cùng hội cùng thuyền càng làm tăng thêm sự hốt hoảng và căng thẳng ở Sài Gòn lúc đó.
