150 nông dân tham gia vở diễn thực cảnh đầu tiên tại Việt Nam
SGGPO
Thủa ấy xứ Đoài - vở diễn thực cảnh đầu tiên tại Việt Nam của đạo diễn Việt Tú vừa có một đêm ra mắt đầy ấn tượng tại trên mảnh đất cổ tích, vùng núi Sài- Chùa Thầy, Hà Nội.
Với gần 150 nghệ sĩ cũng chính là những nông dân bản xứ, khán giả đã được tận hưởng một bữa tiệc nghệ thuật đặc sắc với sự hòa trộn tuyệt vời của nước, lửa, âm thanh, ánh sáng, của hiện đại và truyền thống… để cùng hòa mình với văn hóa, thiên nhiên hùng vĩ nơi này.
Lấy cảm hứng từ các tích trò rối nước dân gian như: Tễu Giáo trò, Hội làng, Nông nghiệp cấy cày, Vinh quy bái tổ… Thủa ấy Xứ Đoài là câu chuyện cổ tích về cuộc sống sinh hoạt ở làng quê Bắc Bộ từ nghìn năm trước. Lấy thực cảnh thiên nhiên làm sân khấu biểu diễn với khán đài 2.000 chỗ ngồi, tựa lưng vào cánh đồng lúa bát ngát, mặt hướng về ngọn núi Thầy huyền thoại, giữa khung cảnh bao la, rộng mở. Thủa ấy Xứ Đoài có sân khấu hơn 3000m² mặt nước.
Sân khấu rộng hơn 3000m² mặt nước, thấp thoáng với lũy tre, phong cảnh rất trữ tình
Không chỉ tận dụng triệt để những lợi thế cảnh quan, Thủa ấy xứ Đoài cũng được đầu tư nhiều đạo cụ “khủng” nhằm tạo nên những hiệu ứng về sự hư hư, thực thực, vừa kỳ ảo, vừa chân thực mà chỉ có những vở diễn thực cảnh mới có thể có được. Đó là ngôi đình làng nặng hàng tấn, dài 20m chạy ra sau rặng tre; là thủy đình nặng gần 10 tấn được giấu sâu dưới đáy nước; núi Thầy cao trăm mét xanh ngút ngàn với hàng chục ngọn đèn như hào quang tỏa chiếu, tô điểm cho hình ảnh của Đức Thánh Tổ Từ Đạo Hạnh hiển linh; là hàng trăm ngọn đèn thắp sáng rực cả rừng tre xanh ngắt, nhuộm cả mặt hồ mênh mông.
Vở diễn là sự kết hợp kỳ ảo giữa âm thanh, ánh sáng với cảnh quan hùng vĩ
Một trong những yếu tố không thể thiếu đã làm nên thành công cho vở diễn là phần âm nhạc và hiệu ứng âm thanh, được thực hiện bởi nhóm Master Fader, những nhân tố chính của dàn nhạc giao hưởng đương đại Rhapsody Philharmonic.
Phần biên đạo được thực hiện bởi các vũ công Kiều Lê, Hà My, Xuân Sơn, Sơn Dương, Tùng Nguyễn, Đức Minh. Phục dựng rối nước được thực hiện bởi Quốc Khanh, Đoan Trang đến từ Nhà hát múa rối Thăng Long. Trong khi đó phần thực hiện sân khấu được chính đạo diễn Việt Tú cùng Hải Linh và Liên Anh thực hiện.
Mỗi nhân vật trong vở diễn đều do chính người dân địa phương đảm nhận
Đạo diễn Việt Tú - người lên ý tưởng và dàn dựng vở diễn cho hay việc tham gia của người dân Sài Sơn vào tác phẩm này không chỉ là một giải pháp nghệ thuật bởi không gì dân gian bằng người dân mà còn mang lại lợi tích cho người dân. Họ biểu diễn với lòng tự hào về chính miền đất, di sản văn hóa của mình. Song do lượng người khá lớn, đủ mọi thành phần, lứa tuổi… giữa họ chỉ có một điểm chung duy nhất đó là sự thuần phác của một người nông dân chưa từng biết tới ánh đèn sân khấu, vì thế có những thời điểm cả diễn viên lẫn đạo diễn tưởng chừng phải bỏ cuộc bởi việc kết nối những người nông dân vô cùng khó khăn.
Anh kể: “Những người nông dân họ còn nhiều mối bận tâm nên để tập hợp họ cùng lúc để hướng dẫn đã là một thách thức, truyền dạy để họ quen và thuần thục với các tuyến đi, với các vũ đạo càng khó hơn. Khi chúng tôi tập được nửa chặng đường thì có tới 40% người nông dân bỏ cuộc, người thì lý do chăm chồng ung thư, người thì bỏ lên thành phố làm việc khác, người thì gia đình không ủng hộ, có người bảo số tiền họ nhận được không bằng việc đi làm công việc khác… Và mỗi lần như thế chúng tôi lại bắt đầu công việc tìm kiếm và bắt đầu từ số 0. Tôi và ê kíp của mình phải thuê nhà ở khu Chùa Thầy để dành thời gian hiểu cũng như động viên những người nông dân. Có nhiều tình huống rơi nước mắt nhưng cũng có những câu chuyện vui đến không ngờ. Nhưng tất cả đã làm nên một vở diễn thực cảnh như ngày hôm nay”.
Đánh giá cao ý tưởng đưa chính những người dân nơi đây lên sân khấu, Nhà sử học Dương Trung Quốc chia sẻ: “Đây là một buổi biểu diễn thử nghiệm và có lẽ điều đáng nói nhất là ngoài sự đầu tư hoành tráng còn là sự đầu tư về con người, sử dụng chính những người dân nơi đây làm diễn viên, làm sống tại những giá trị văn hóa dân gian rất đáng trân trọng của xứ Đoài này. Nó gợi nhớ lại thời kỳ mà người ta hay làm những vở kịch do người dân đóng, gây ấn tượng rất lớn. Cảm hứng đó sẽ mang lại những triển vọng rất tốt cho tác phẩm này”.
Việc lựa chọn thay vì các diễn viên chuyên nghiệp lại sử dụng chính người dân địa phương, đưa họ vào vở diễn là sự lựa chọn hết sức hay ho- ông Dương Trung Quốc nhấn mạnh. “Đây là vở diễn đầu, đêm diễn đầu, qua thực tế, nhà sản xuất sẽ điều chỉnh dần về nội dung hay hình thức để nâng cao chất lượng. Tuy nhiên, có thể khẳng định với nền móng hiện có, đây thực sự là một tác phẩm hay”- ông Quốc nhận xét.
Dự kiến vở diễn sẽ được biểu diễn thường kỳ như một sản phẩm văn hóa du lịch dành cho du khách khi đến với vùng núi Sài – Chùa Thầy, vùng đất cổ tích.