Tuy ít khi phát biểu ở các phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), song mỗi lần đứng lên, Phó Chủ tịch QH Huỳnh Ngọc Sơn (có lẽ vẫn giữ phong cách nhà binh) thường gây ấn tượng với báo giới bởi cách nói thẳng băng, không úp mở của ông.
Tại phiên họp thứ 11 vừa qua, bàn về ý kiến mở rộng quy định kê khai tài sản cá nhân đối với người thân ruột thịt của các cán bộ thuộc diện kê khai trong dự thảo Luật Phòng, chống tham nhũng (PCTN), ông nói: “Dù đây không phải ý kiến đa số nhưng đề nghị các đồng chí bỏ hẳn cái ý kiến không khả thi một chút nào này ra khỏi báo cáo thẩm tra. Tôi cứ hình dung nếu mình đến nhà ông anh ruột, hỏi anh có bao nhiêu tài sản để em ghi vào bản kê khai của em, coi chừng bị ổng… uýnh”.
Vậy mà vị Phó Chủ tịch QH lại tỏ ra rất ưu tư khi nghe một nhận định khác cũng về công tác PCTN trong báo cáo của Chính phủ về PCTN năm 2012. Bản báo cáo viết: “Việc tham gia của các tổ chức xã hội, doanh nghiệp và người dân trong PCTN vẫn còn hạn chế; một bộ phận không nhỏ doanh nghiệp, người dân chưa có hành động quyết liệt trong việc đấu tranh với các biểu hiện tiêu cực, tham nhũng, ngược lại còn đồng tình, tiếp tay cho hành vi tiêu cực, tham nhũng để giành được lợi thế trong kinh doanh hoặc được ưu tiên giải quyết công việc”.
Ông Huỳnh Ngọc Sơn phát biểu: “Tôi rất phân vân chỗ này. Có ai tự dưng muốn đem tiền, đem quà đi biếu người khác không? Người dân, doanh nghiệp vốn yếu thế trong cơ chế xin - cho, họ là người phải đi “xin”; có người đòi tiền lót tay, đòi hối lộ này nọ thì dân mới phải chạy vạy lo đủ mà đưa cho cán bộ có thẩm quyền để cho được việc chứ”.
Quả thực, nếu từ góc nhìn ấy thì sẽ hiểu vì sao công tác tuyên truyền về PCTN “làm nhiều, nhưng thấm chẳng bao nhiêu”, cũng giống như bản thân cuộc chiến chống quốc nạn này vậy. Thông tin từ báo cáo của Chính phủ: Năm 2012 có tới hơn 3 triệu lượt cán bộ, công chức, viên chức, người dân được phổ biến, giới thiệu, giáo dục pháp luật về PCTN (tăng 50% so với cùng kỳ năm 2011), với hơn 26.000 lớp tuyên truyền, quán triệt pháp luật về PCTN được tổ chức và trên 300.000 cuốn sách, tài liệu về PCTN.
Tuy nhiên, theo Ủy ban Tư pháp QH, hiệu quả của công tác này chưa địa phương nào đánh giá được. Trên thực tế, nhận thức và hành vi của người dân về công tác PCTN chỉ có thể có chuyển biến thực sự khi thấy rõ việc tăng cường phát hiện và xử lý nghiêm minh các vụ án tham nhũng. Thế nhưng - như cả Chính phủ và cơ quan thẩm tra đều thống nhất nhận định - việc xử lý hành vi tham nhũng, nhất là các vụ án tham nhũng đặc biệt lớn chưa được quan tâm đúng mức. Phát hiện đã chưa nhiều, xử lý lại còn ít hơn, nói như Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu là “lớn thành bé, bé thành không có”. Nhiều người có hành vi tham nhũng với tài sản có giá trị lớn nhưng chỉ bị kỷ luật hành chính hoặc phạt tù nhưng phạt nhẹ, thậm chí cho hưởng án treo.
Một chiêu thức thường được dùng là thay đổi tội danh từ “tham ô tài sản” sang tội “cố ý làm trái quy định của nhà nước về kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”; hay “lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi”. Đơn cử, như chính các ý kiến tại phiên họp UBTVQH đã chỉ rõ: Trong các vụ án kinh tế “động trời” như Vinashin, Vinalines... cũng chưa chứng minh được hành vi tham nhũng…
Trong khi đó, câu “đấu tranh, tránh đâu” vẫn có những cơ sở nhất định để tồn tại. Tố cáo tham nhũng là việc làm có thể bị trả thù, bị xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản không chỉ của người tố cáo mà còn đối với cả người thân của gia đình họ.
Đừng vội trách người dân, doanh nghiệp “tiếp tay” hoặc thờ ơ trước hành vi tham nhũng. Trước tiên, cơ quan chức năng cần xử lý kiên quyết, kịp thời các hành vi tham nhũng, thu hồi triệt để tài sản của Nhà nước, tập thể, cá nhân bị chiếm đoạt và thất thoát để làm gương. Trăm nghe (qua tuyên truyền) không bằng “một thấy” những tấm gương ấy!
ANH THƯ
