“Chẳng nói đâu xa, đơn cử trường hợp của tôi. Tôi tự đi làm thủ tục xây nhà và tôi bị “hành” lên bờ xuống ruộng. “Hành là… chính”, bây giờ tôi mới thấm thía, mới cảm nhận được điều người dân kêu ca như vậy”, ông Phạm Văn Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Về người Việt Nam ở nước ngoài TPHCM, cảm thán trong buổi báo cáo chuyên đề “Xây dựng bộ tiêu chí TPHCM có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình”.
Tham dự có các đơn vị thuộc khối thi đua 5; Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM báo cáo.
Cán bộ “hành” dân, làm sao “sống tốt” (?!)
Dẫn chứng câu chuyện của mình chính là ông Phạm Văn Hải đề cập đến một góc cạnh trong xây dựng TPHCM có chất lượng sống tốt: chất lượng phục vụ của cán bộ. Ông kể, ông vừa làm thủ tục xây nhà. Cán bộ tiếp nhận hồ sơ hẹn 20 ngày làm việc. 20 ngày sau, ông Hải đi tới, cán bộ trả lời: “Bản vẽ nhà anh thiếu hệ thông phun nước”. Ông Hải hỏi: “Ủa, sao trong hướng dẫn, quy định không có?”. “Ờ, quy định không có nhưng ở đây là vậy, nếu anh muốn duyệt hồ sơ này thì phải có”. “Nhưng sao ban đầu không nói luôn?”. “Trước cứ tưởng đầy đủ rồi, nhưng đi sâu vào chi tiết thì thiếu”. Ông Hải ra về, vẽ lại, mang lên nộp lần 2. Cán bộ lại cắc cớ: “Nhà anh sao lại cất lùi về phía sau mà không cất trên nền cũ”. “Sao cất như cũ được, nhà tôi vướng lộ giới, nếu tôi cất thì nhà phạm ra ngoài đường rồi”, ông Hải giải thích và hỏi: “Tại sao lúc trước không hướng dẫn luôn?”. “Hồi trước người khác tiếp nhận hồ sơ, nay tôi trực tôi phát hiện ra điều này”, vị cán bộ thủng thẳng nói.
“Thế đó! Vô cảm không cơ chứ! Tôi muốn nổi điên lên. Rồi cán bộ lại nhận xét rằng hồ sơ chưa đủ, vì tôi phải chứng minh nguồn gốc đất của tôi. Tôi hỏi chứng minh làm chi vậy thì được biết là để xem áp thuế thời điểm có đúng không? Tôi lại mang hồ sơ về”, ông Hải buồn bực. Ông Phạm Văn Hải cho biết, ông không nhờ vả ai mà tự mình đi, tự cảm nhận xem việc cải cách hành chính, phục vụ dân đến đâu. Ông cũng kiên quyết không bỏ phong bì, xem cán bộ hành xử thế nào? Và ông rút ra một điều, các quy định đều được đăng tải công khai trên website, khá đơn giản. Nhưng trong thực tế thì phức tạp lắm, không như những gì hướng dẫn trên website. “Tôi muốn đặt ra câu hỏi về tính khả thi của việc thực hiện các tiêu chí TPHCM có chất lượng sống tốt? Cuối cùng ai thực hiện? Chính người dân và hệ thống điều hành của Nhà nước. Nhưng bộ máy công quyền của mình thì sao?”, ông Phạm Văn Hải băn khoăn.
Những chia sẻ của ông Phạm Văn Hải đã nhận được sự đồng cảm của các đại biểu tham dự. Nhiều đại biểu cũng kể câu chuyện của mình bị “hành” ra sao khi tự đi làm hồ sơ giấy tờ mà không dựa vào quan hệ hay tiền tệ. Ông Trần Anh Tuấn, quyền Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM, thừa nhận sự phục vụ người dân của cán bộ ở nhiều nơi, nhiều lúc rất chưa tốt. Về tính khả thi trong thực hiện các chỉ tiêu, ông Trần Anh Tuấn cho biết, bộ tiêu chí (gồm bộ tiêu chí cấp 1 - cấp TP và bộ tiêu chí cấp 2 - cấp ngành, lĩnh vực, địa phương) sẽ gắn chặt với trách nhiệm của các sở, ngành liên quan thực hiện. Các cấp có thẩm quyền sẽ theo dõi, giám sát cụ thể việc thực hiện xem có chuyển biến như thế nào. Nếu tiêu chí nào chuyển biến chậm - chẳng hạn như lĩnh vực nhà đất, lĩnh vực nào vẫn còn sự kêu ca, phàn nàn của người dân tức là việc xây dựng “chất lượng sống tốt” chưa được cải thiện. Ngay lập tức, cấp có thẩm quyền sẽ cảnh báo để cơ quan ban ngành liên quan đến tiêu chí đó phải có giải pháp khắc phục.
Cung cấp hình ảnh TPHCM sẽ đi đến đâu, đạt được cái gì
Thạc sĩ Lê Văn Thành, Trưởng phòng Nghiên cứu văn hóa - xã hội, Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM, cho biết thời gian qua, nhiều người đặt ra câu hỏi “Muốn xây dựng TPHCM như thế nào?” thì chưa ai trả lời được. Như Bangkok (Thái Lan), như Singapore (Singapore) chăng; đều không được, vì đặc thù của Việt Nam nói chung, của TPHCM nói riêng rất khác. Vì thế, đến nay, theo Thạc sĩ Nguyễn Văn Thành, vẫn chưa có điều kiện hình dung ra TPHCM sẽ như thế nào trong tương lai. Chính vì thế, xây dựng TPHCM có chất lượng sống tốt sẽ cung cấp hình ảnh “TP sẽ đi đến đâu, đạt được cái gì”. Và đó là ý tưởng chiến lược, tầm nhìn cho phát triển đô thị.
Gia đình anh Phạm Xuân Minh trong căn hộ khang trang mua theo diện nhà ở xã hội. Ảnh: VIỆT DŨNG
Khái niệm “thành phố sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình” của TPHCM được phác thảo như sau: TPHCM là TP sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình trong đó tất cả mọi người: 1- Có cuộc sống đầy đủ, không bị đói nghèo; có cơ hội được đào tạo nghề nghiệp phù hợp để nâng cao năng lực cá nhân cũng như năng lực cạnh tranh chung của TP, có cơ hội bình đẳng trong tham gia thị trường lao động và tiếp cận với việc làm tốt. 2- Được tiếp cận công bằng với tài nguyên thiên nhiên, cơ sở hạ tầng bền vững và hiện đại, các dịch vụ chăm sóc y tế, giáo dục, an sinh xã hội, nhà ở, nước sạch, vệ sinh và những dịch vụ xã hội cơ bản khác hiện đại, có chất lượng, phù hợp để đảm bảo thể lực, trí lực và phúc lợi xã hội. 3- Được sống trong môi trường an toàn về môi sinh và an ninh; có khả năng chống đỡ và phục hồi đối với những cú sốc về thiên tai, sức khỏe và tài chính. 4- Được sống trong xã hội pháp quyền, coi trọng công lý và quyền con người, coi trọng sự bình bẳng và không phân biệt đối xử (về giới tính, tôn giáo, sắc tộc, chính kiến, tình trạng di cư…), có văn hóa và tôn trọng bản sắc văn hóa, có sự gắn kết cộng đồng, hỗ trợ tương trợ lẫn nhau, phát huy nội lực và sức mạnh cộng đồng. 5- TP được điều hành bởi hệ thống quản trị nhà nước hiệu quả, công khai, minh bạch, hiện đại, trong đó người dân có quyền thể hiện tiếng nói và đóng góp ý kiến vào việc kiến tạo cộng đồng nơi họ sinh sống nói riêng và TP nói chung.
Khái niệm đó (sau khi được tham vấn nhiều bên và đồng ý của TP - PV) sẽ được coi là tinh thần xuyên suốt của bộ tiêu chí, là kim chỉ nam cho việc lựa chọn các chiều cạnh, chỉ số và tiêu chí cụ thể. Trong đó, khía cạnh “văn minh, hiện đại, nghĩa tình” là những yếu tố xuyên suốt, hàm chứa trong khía cạnh “sống tốt”, song được TP đặt riêng ra để nhấn mạnh, đặc biệt là yếu tố “nghĩa tình”.
Về lộ trình thực hiện, quy trình xây dựng bộ tiêu chí qua nhiều giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 1 (đến tháng 3-2017), xây dựng bộ tiêu chí cấp 1. Giai đoạn 2 (từ quý 2-2017 đến cuối năm 2018), tiến hành xây dựng bộ tiêu chí cấp 2. Sau đó, hai bộ tiêu chí cấp 1 và cấp 2 sẽ được tổng hợp thành bộ tiêu chí chung, xuyên suốt từ TP xuống cơ sở và tới người dân.
| |
ĐƯỜNG LOAN - VÂN ANH
