Hàng ngày, nhiều trang báo mạng vẫn cứ sinh sôi nảy nở cùng với tốc độ phát triển vũ bão của công nghệ thông tin. Cùng với đó là sự hỗn loạn đến mức khó kiểm soát. Trên báo mạng hiện nay nhiều nhất, phong phú nhất vẫn là những thông tin “lộ hàng”, “sốc, sex, sến”, những vụ giết người với những tình tiết dã man…
Minh họa: P.S.
Giật mình với các kiểu giật tít
Câu chuyện Chí Phèo - Thị Nở thì ai cũng biết nhưng nếu nhìn qua lăng kính giật tít của các báo mạng hiện nay sẽ thế nào?
Chỉ riêng nội dung theo kiểu chuyện anh Chí đâm chết Bá Kiến có thể được các báo giật theo đủ kiểu: Kinh hoàng vụ sát hại trưởng thôn tại làng Vũ Đại; Say rượu, đâm chết cán bộ thôn; Đã tìm được kẻ giết trưởng thôn làng Vũ Đại; Bi kịch làng Vũ Đại - trưởng thôn bị giết tại nhà; Kẻ giết trưởng thôn Bá Kiến là người cùng làng; Nghi phạm giết trưởng thôn là người đã có tiền án…
Đó là một phần của câu chuyện hài hước vẫn được lan truyền trên mạng về “kỹ năng” giật tít của các báo mạng hiện nay. Nó cho thấy một thực trạng đáng báo động về một hiện thực đang diễn ra.
Ai cũng biết tít là phần khái quát, chắt lọc nhất của nội dung một bài báo. Thế nhưng, hiện nay để câu thu hút độc giả và lượng người truy cập, các trang báo điện tử gần như không màng đến nội dung bài viết thế nào mà cốt yếu làm sao để có những cái tít càng sốc, càng độc, càng lạ càng tốt. Chuyện một diễn viên, người mẫu đóng vai một nhân vật nghiện rượu nặng thế là có ngay cái tít “N.A nghiện rượu nặng”.
Những loại tít như thế này có thể thấy nhan nhản trên các báo mạng. Một dạng khác là những ngôn từ thiếu trong sáng, gây tò mò bản năng cũng được sử dụng với tần suất cao kiểu như “K.N. phô trương đường cong sexy”, “N.T. tụt váy áo sexy trên biển Thái Lan”, “Vòng một “nữ hoàng nội y” N.T. xẹp nở bất thường”, “Đ.N.: Có “súng” rất to nhưng thiếu “đạn””…
Lật lại những scandal truyền thông thời gian qua mới thấy kiểu “giật tít lấy được” ngày càng bị lạm dụng, phổ biến nhất là trên nhiều tờ báo, trang tin điện tử. Những cái tít trở thành “cơn sốt” truy cập trên các báo mạng trong suốt thời gian dài có thể nhắc đến như: “Bố chồng hư đốn với nàng dâu, phải cấp cứu”, “Phát hiện trong sữa trẻ em có thuốc tránh thai”, “Con cắt chân mẹ ở bệnh viện Xanh Pôn”, “Kinh hoàng kiều nữ Hải Dương cưỡng dục tài xế taxi 30 lần ngày” ...
Đọc những cái tít kiểu này, có thể nhận thấy, với các “chuyên gia giật tít” của những trang mạng lá cải, không điều gì là không thể thành... tít, bất kể nó có thể là chuyện hoàn toàn sai sự thực, lấp lửng “một nửa sự thực” hay vô luân, vô văn hóa thế nào.
Mục tiêu lớn nhất là phải câu được view, sai đúng tính sau, cốt sao để người đọc đọc càng nhiều càng tốt. Thế nên không lạ gì khi đã xuất hiện những cái tít có thể nhấn chìm số phận một con người, một doanh nghiệp, làm tan vỡ một gia đình, gây nhiễu loạn xã hội, làm mất lòng tin của công chúng.
Rình mò facebook
Mới đây, một tờ báo điện tử có bài viết “Nhà báo Lại Văn Sâm chia sẻ bài thơ gây xúc động” trong đó dẫn lại một bài thơ mà theo tác giả là được chia sẻ trên facebook cá nhân của anh cùng một số comment (bình luận) của những người theo dõi. Bài viết đã nhận được nhiều phản hồi của độc giả.
Trước thông tin này, nhà báo Lại Văn Sâm đã phải lên trang tin VTV Online khẳng định rằng anh đã và sẽ không có bất cứ tài khoản facebook nào nên việc “chia sẻ bài thơ gây xúc động” như trên là hoàn toàn không đúng sự thật. Nhà báo Lại Văn Sâm cũng cho biết thêm, anh không hề nhận được bất cứ một cuộc điện thoại hay tin nhắn nào từ các phóng viên viết bài để xác minh lại nguồn tin trước khi xuất bản bài báo.
Mới đây, người mẫu Xuân Lan cũng phản ứng mạnh mẽ trước việc hình ảnh chị đi siêu thị cùng em họ mà chị chia sẻ trên trang cá nhân đã bị báo mạng “hô biến” thành “bắt gặp” Xuân Lan đi siêu thị “cùng người đàn ông bí mật”. Trên trang cá nhân của mình, siêu mẫu bức xúc: “Thưa các bạn, đây là em trai con bà dì ruột thứ 5 của tôi, là cậu bé Thỏ, là trợ lý cá nhân của tôi thôi”.
Và đó chỉ là hai trong số hàng hà sa số vụ việc báo mạng “ăn bám” facebook. Vào báo mạng hiện nay, dễ dàng bắt gặp các tin, bài mà từ đầu đến cuối bài viết (tính luôn cả hình), nguồn tin duy nhất là… facebook.
Kiểu làm báo này các báo mạng cực kỳ ưa chuộng và áp dụng triệt để với facebook mang tên người nổi tiếng vì dễ khai thác, lại có độ nóng và câu khách. Có cảm giác các tờ báo mạng hiện nay “cắt cử” người thường trực bám facebook của người nổi tiếng 24/24 bởi bất kỳ động tĩnh gì của người nổi tiếng trên facebook cũng được khai thác triệt để tất tần tật, từ chuyện ăn uống, vui chơi với bạn bè của ca sĩ Kyo York; chuyện Thủy Tiên đón Công Vinh tại sân bay đến việc đoán già đoán non hotgirl Sam chuẩn bị lấy chồng hay chưa, chuyện ChiPu chia tay người yêu, chuyện Elly Trần lộ vòng một...
Những cuộc khẩu chiến của người nổi tiếng trên facebook cũng là mồi ngon của các tờ báo mạng và được khai thác, cập nhật nhanh chóng.
Xung quanh vấn đề này, đạo diễn Nguyễn Quang Dũng cho biết thỉnh thoảng các trang mạng cũng hay lấy thông tin từ trang facebook cá nhân của anh nhưng chưa xảy ra việc rắc rối nào. Tuy nhiên, anh cũng tỏ ra khá bức xúc: “Gần đây báo chí, đặc biệt là các báo mạng, lạm dụng khai thác quá nhiều từ facebook nhưng một phép lịch sự tối thiểu là xin phép cũng gần như không có. Tôi đề nghị các bạn báo chí lấy thông tin trên facebook nên xin phép và ghi chú trong bài viết là thông tin này đã được chủ facebook đồng ý”.
Trong khi đó, từ trường hợp mình, nhà báo Lại Văn Sâm cho rằng: “Các tòa soạn đã quá dễ dãi khi đăng tin. Đó là facebook cá nhân. Việc mọi người trao đổi qua lại với nhau là việc của họ. Báo chí lại lấy đó để đưa lên, đưa những điều không đúng thành tin tức. Những người làm báo như thế là vô trách nhiệm. Các phóng viên hoàn toàn có thể gọi cho tôi, để xác minh lại”.
Thói quen “làm báo” dễ dãi, qua loa, không cần động não, không cần kiểm chứng và thiếu trách nhiệm của các trang báo mạng đã góp phần làm cho môi trường báo chí ngày càng nhiễu loạn, tiêu cực. Đáng lo ngại là tình trạng bát nháo, hỗn loạn trên vẫn đang ngày một lan rộng chứ chưa có dấu hiệu dừng lại.
GIA BÌNH
