Nhìn hàng ngàn bức ảnh nghệ thuật chụp cảnh chùa thanh tịnh của Trần Hồng Yến cùng những tấm hình lưu niệm khi chị lặng lẽ đi làm công tác xã hội từ thiện… vẻ đẹp từ cuộc sống dường như được tôn thêm.
Đón chào bình minh. Ảnh: Hồng Yến
Dân gian có câu: “Muốn tu phật thì về Phú Yên, muốn tu tiên thì về Bảy Núi”. Là nơi sinh trưởng bậc cao tăng Liễu Quán, người khai sáng một thiền phái mới đậm chất văn hóa Phật giáo Việt Nam, Phú Yên còn gắn liền với sự nghiệp tu hành của các bậc danh sư Diệu Nghiêm, Tế Viên, Vạn Ân, Quảng Đức… Phú Yên còn có hệ thống chùa chiền cổ kính và công phu, với đông đảo Phật tử: Chùa ngự trên núi, dựng ven sông, xây giữa đồng, mọc ven biển. Gần đây, mảnh đất này còn xuất hiện nhiều hiện tượng kỳ lạ liên quan đến Phật giáo, như tượng Phật Bà Quan Âm Linh Ứng bằng gỗ quý rất lớn trôi vào bờ biển Tuy An được ngư dân vớt lên, thỉnh về chùa lưu giữ, thờ phụng...
Chính vì vậy, chùa ở Phú Yên đã trở thành niềm cảm hứng cho nhiều nghệ sĩ nhiếp ảnh trong lẫn ngoài nước về đây thăm viếng, sáng tác. Là người con của đất này, Trần Hồng Yến cũng say mê chụp hàng chục ngàn bức ảnh về phong cảnh và mọi sinh hoạt trong các chùa từ miền xuôi đến miền ngược của quê hương. Nghệ sĩ nhiếp ảnh Lê Ngọc Minh, Chủ nhiệm CLB Nhiếp ảnh Sông Ba nói rằng, có nhiều người chụp ảnh về chùa nhưng anh chưa thấy ai có niềm đam mê, chịu khó ngược xuôi, tìm tòi để chụp mọi sự động tĩnh, đổi thay cảnh quang chùa chiền như chị Hồng Yến. Ảnh của chị tĩnh mà động và khi động lại rất tĩnh.
Còn với Hồng Yến, khi trò chuyện với tôi, chị thổ lộ: “Tôi không phải là một người sùng đạo Phật. Chính niềm say mê nhiếp ảnh đưa tôi đến với các ngôi chùa, mà ở đó, tôi khám phá được những vẻ đẹp kỳ diệu khó diễn tả sau những công việc kinh doanh bề bộn, căng thẳng. Ngôi chùa đối với người Việt thật thiêng liêng và bí ẩn. Được trò chuyện với sư thầy và những người tự nguyện đến giúp chùa, tôi phát hiện thêm nhiều bí ẩn từ cuộc sống”.
Vào mùa xuân, cây cối tươi tốt, Hồng Yến càng say mê cảnh chùa và liên tục đi chụp ảnh. Chị nói: “Có những đêm, sau khi đi chụp các cảnh chùa về, dù mệt mỏi nhưng tôi vẫn tranh thủ thức trắng bên máy vi tính để xử lý lại các bức ảnh. Tôi cảm giác như mình đang được sống trong sự chuyển động bình yên, thư thái của từng mái chùa cổ, pho tượng cổ, bóng cổ thụ,… hay nụ cười hồn nhiên của chú tiểu, bông hoa dại lặng lẽ nở bên hàng rào của chùa. Cũng từ đó tôi thấy cuộc sống càng đẹp, càng có ý nghĩa hơn ngoài những bon chen sân si lợi danh, tiền tài”.
Trần Hồng Yến sinh trưởng ở Tuy Hòa, lớn lên trong thời bao cấp khó khăn ở một vùng đất luôn gánh chịu nắng hạn, bão giông. Vượt mọi gian khổ, chị cố gắng học tập, nuôi dưỡng giấc mơ làm giàu cho bản thân, gia đình và quê hương. Sau khi tốt nghiệp ngành ngoại thương Trường Đại học Kinh tế Đà Nẵng, chị quay về quê làm việc ở Sở Xây dựng, rồi Công ty Vật tư kỹ thuật nông nghiệp tỉnh Phú Yên. Học và làm kinh tế nhưng chị rất yêu nghệ thuật và luôn có những ý tưởng sáng tạo về kinh doanh mỹ thuật nhưng chưa có điều kiện thực hiện.
Đầu thập niên 1990, Phú Yên mới tách từ tỉnh Phú Khánh cũ, vẻ đẹp hoang sơ của những doi cát nắng cháy ven biển, những rặng dương ngút ngàn vi vu trong gió, những cánh đồng lúa xanh rờn và chín vàng, cùng nhiều di tích, thắng cảnh khác và những món đặc sản mang đậm văn hoá vùng miền có thể khai thác để phát triển du lịch, đã có sức quyến rũ tâm hồn Hồng Yến. Theo chị, những vẻ đẹp tiềm ẩn ấy đòi hỏi phải có tư duy quy hoạch, đầu tư, quảng bá. Điều đó đã thôi thúc chị chọn ngành thiết kế mỹ thuật, truyền thông, tổ chức sự kiện để làm điều gì đó có ích cho quê hương.
Ban đầu, Hồng Yến vừa đi làm cho cơ quan nhà nước vừa tranh thủ làm thêm ở nhà, mở cơ sở kinh doanh sản phẩm mỹ thuật. Đến năm 2000, khi tích luỹ được vốn và hội đủ điều kiện, chị tự đứng ra thành lập Công ty TNHH Quảng cáo - thiết kế và in Hồng Yến. Hễ có thời gian rảnh rỗi là chị xách máy ảnh lên đường, kết hợp làm công tác xã hội, chụp ảnh những trường hợp bất hạnh, tự mình hỗ trợ và kêu gọi mọi người giúp đỡ thêm. Làm từ thiện trở thành niềm đam mê không dứt của chị.
Ngoài chụp ảnh chùa chiền, phong cảnh thiên nhiên quê hương và chân dung những người dân lao động lam lũ cũng trở thành đối tượng khám phá cho ống kính của Hồng Yến. Ở đó, ta bắt gặp cảnh sinh hoạt ở một góc phố, phiên chợ hay ở hình ảnh những người nông dân ở vùng quê hẻo lánh đang chăm chỉ trên cánh đồng. Tuy vậy, cảm hứng từ những ngôi chùa vẫn luôn chiếm lĩnh tâm hồn chị. Có những lúc chị một mình tìm đến các ngôi chùa để “săn” những khoảnh khắc thanh nhã, bình yên và đó cũng là lúc chị có cơ hội ngẫm ngợi, suy tư về triết lý sống của cuộc đời và của chính mình.
Nữ doanh nhân có tâm hồn nghệ sĩ Hồng Yến cho biết chị đang thực hiện ý tưởng xuất bản một bộ sách ảnh nhiều tập về chùa của Phú Yên, quảng bá những hình ảnh đẹp của “đất phật” nhằm thu hút nhiều hơn khách du lịch tâm linh về với mảnh đất thiêng còn ít người biết tới. Đối với chị, chùa chiền không chỉ là cơ sở tôn giáo mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống dân tộc, giúp tâm hồn con người thanh thản, biết tự vấn mình và hướng thiện.
PHAN HOÀNG
