Ngày 28-11-2017, trước thềm cuộc họp Hội đồng lần thứ 24 của Uỷ hội sông Mê Kông, Liên minh Cứu sông Mê Kông (Save the Mekong Coalition) đưa ra Bản Tuyên bố bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về việc phát triển các dự án thủy điện trên dòng chính sông Mê Kông.
Tổ chức này khẳng định, hàng loạt các dự án đập thủy điện quy mô lớn hiện đang được đề xuất và xây dựng trên dòng chính sông Mê Kông đang đe doạ nghề cá của khu vực, tác động đến nguồn cung thực phẩm của hàng triệu người.
Nếu được xây dựng, những con đập này sẽ ngăn chặn luồng di cư chính, vốn cực kỳ thiết yếu trong vòng đời của khoảng 70% lượng cá đánh bắt thương mại trên sông Mê Kông. Điều này có thể dẫn đến tổng thiệt hại thủy sản ước tính từ 26% đến 42%, đặt hàng triệu người dân hạ lưu vực sông Mê Kông vào nguy cơ mất sinh kế và an ninh lương thực.
Ở Việt Nam, nông dân và ngư dân khu vực hạ nguồn cũng đang bị giảm năng suất nông nghiệp do tác động của các con đập ở dòng chính của sông Mê Kông, khiến ngành xuất khẩu lương thực trị giá 10 tỷ USD hàng năm ở ĐBSCL có nguy cơ bị tổn thất nặng nề, vì các con đập làm thay đổi chế độ dòng chảy và ngăn phù sa về khu vực này.
Trong khi đó, việc lập kế hoạch và ra quyết định phát triển các dự án thủy điện trên dòng chính hạ lưu sông Mê Kông hiện nay được coi là thiếu các dữ liệu nền phù hợp, thiếu các đánh giá tác động xuyên biên giới cũng như tác động tích lũy của các dự án đang được xây dựng và không có kế hoạch toàn diện để giám sát dài hạn các tác động của dự án và tác động toàn lưu vực.
Các quốc gia muốn xây dựng đập thủy điện trên dòng chính Mê Kông cho rằng đây là việc cần thiết để đáp ứng nhu cầu năng lượng gia tăng trong khu vực.
Tuy nhiên, 11 dự án dòng chính ước chỉ cung cấp khoảng 8% nhu cầu điện của vùng hạ lưu sông Mê Kông, trong khi đó giá của các nguồn năng lượng tái tạo không phải là thủy điện đang giảm với tốc độ nhanh hơn dự kiến.
Chỉ riêng trong giai đoạn 2015-2016, giá trung bình toàn cầu của điện mặt trời giảm 13% và điện gió giảm 10,75%. Giá năng lượng mặt trời hiện đã xuống mức gần với giá với thủy điện
Liên minh Cứu sông Mê Kông đề nghị Chính phủ các nước hạ lưu sông Mê Kông cam kết tạm dừng các dự án thủy điện quy mô lớn trong khi các chính sách khu vực và cơ sở hạ tầng hỗ trợ cho phát triển năng lượng tái tạo đang tiến triển nhằm đảm bảo sự tăng trưởng bền vững thực sự, đồng thời không làm mất đi nhiều lợi ích mà con sông này có thể mang lại.
