Nhận ủy quyền thay mặt em ruột để giao dịch mua bán căn nhà và không nhận thù lao nhưng cuối cùng chị phải móc túi đóng gần 15 triệu đồng tiền thuế thu nhập cá nhân (TNCN) từ việc chuyển nhượng căn nhà. Bức xúc, chị làm đơn kiện cơ quan thuế ra tòa và cuối cùng chị thắng kiện.
Ngày 10-6-2011, tại Văn phòng Công chứng Nguyễn Thị Tạc, ông Ngô Gia Huy đã ký hợp đồng ủy quyền cho chị ruột là bà Nguyễn Thị Thủy Vân (ngụ tại phường 8 quận Gò Vấp) được thay mặt ông ký hợp đồng bán căn nhà số 75/10 đường số 10 phường Bình Hưng Hòa quận Bình Tân do ông Huy đứng tên và đây là ủy quyền không thù lao. Ngày 30-6-2011, bà Vân ký hợp đồng bán căn nhà trên cho ông Nguyễn Hoàng Minh. Sau khi làm thủ tục sang tên cho người mua, ông Huy đã kê khai thuế TNCN và kèm tờ cam kết chỉ có một căn nhà để được miễn thuế.
Thế nhưng ngày 13-10-2011, bà Vân nhận được thông báo nộp thuế TNCN từ Chi cục Thuế quận Bình Tân. Theo đó, ông Huy được miễn nộp thuế còn bà Vân phải nộp 14,8 triệu đồng phát sinh từ việc mua bán căn nhà nói trên. Sau khi nộp tiền, bà Vân làm đơn khiếu nại và ngày 28-11-2011, Chi cục trưởng Chi cục Thuế quận Bình Tân ký quyết định bác đơn. Chi cục Thuế quận Bình Tân viện dẫn công văn 1133 ngày 5-4-2011 của Tổng cục Thuế, có ghi: “Ủy quyền giao dịch bất động sản là một hoạt động giao dịch được luật pháp cho phép. Tuy nhiên việc cá nhân có đủ năng lực dân sự mà ủy quyền cho cá nhân khác không thuộc đối tượng được miễn thuế… được toàn quyền thực hiện việc chiếm hữu, quản lý, sử dụng, chuyển nhượng… và không phải hoàn trả lại bất động sản cho bên ủy quyền… đồng thời bên được ủy quyền không nhận thù lao thì thực chất đây là hoạt động mua, bán bất động sản…”. Theo đó Chi cục Thuế quận Bình Tân kết luận bà Vân phải có nghĩa vụ kê khai, nộp thuế TNCN, bằng 2% giá trị chuyển nhượng. Không đồng tình, bà Vân kiện ra tòa.
Ngày 3-7-2012, Tòa án Nhân dân quận Bình Tân mở phiên tòa xét xử vụ án “Khởi kiện thông báo nộp thuế TNCN”. Chủ tọa phiên tòa cho rằng, trong hợp đồng ủy quyền giữa ông Huy - bà Vân có quy định rõ quyền và nghĩa vụ của bà Vân: “Giao lại cho bên A (ông Huy) tài sản đã nhận và những lợi ích thu được trong khi thực hiện ủy quyền”. Đây là cơ sở khẳng định ông Huy mới là người có trách nhiệm và nghĩa vụ nộp thuế TNCN từ việc chuyển nhượng căn nhà và bà Vân chỉ là người nộp thuế thay cho ông Huy, nếu có.
Tuy nhiên ông Huy chỉ có một căn nhà nên được miễn thuế TNCN và việc buộc bà Vân phải nộp thuế TNCN là không có cơ sở. Mặt khác, theo luật sư bào chữa cho bà Vân, việc áp dụng công văn 1133 là trái luật vì đây không phải là văn bản quy phạm pháp luật. Kết thúc phiên xét xử, chủ tọa phiên tòa đã chấp nhận yêu cầu của ông Huy - bà Vân là hủy thông báo nộp thuế TNCN của Chi cục Thuế quận Bình Tân; bác yêu cầu giữ nguyên thông báo nộp thuế của Chi cục Thuế quận Bình Tân và buộc phải hoàn trả 14,8 triệu đồng bà Vân đã nộp.
Bảo vệ quyền lợi cho bà Vân tại phiên tòa, luật sư Nguyễn Thanh Thế cho rằng đây là phiên tòa hy hữu bởi lẽ nhiều trường hợp ủy quyền, giao dịch tương tự vẫn phải nộp thuế TNCN do không am hiểu pháp luật, cơ quan thuế áp đặt và thực thi văn bản một cách máy móc. Và điều phổ biến hơn là nhiều người có tâm lý ngại ra tòa do phiền phức, rắc rối nên vẫn “vui vẻ” đóng thuế, thay vì phải khiếu kiện.
Thư Lê
