Ngày 19-7, tại Hà Nội, kết luận thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) đã được Thanh tra Chính phủ (TTCP) công bố tại buổi họp báo về kết quả công tác quý 2. Nhiều khuyết điểm, vi phạm của VNPT đã được nêu ra trong kết luận này.
Hàng loạt sai phạm
Kết luận của TTCP chỉ rõ, hiệu quả kinh doanh của VNPT đạt mức tăng trưởng cao, vốn chủ sở hữu của Nhà nước tại doanh nghiệp tăng từ 36.955 tỷ đồng năm 2006 lên 69.498 tỷ đồng năm 2010. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, trong công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản từ năm 2006 đến năm 2011, VNPT và một số đơn vị thành viên còn để xảy ra những khuyết điểm, vi phạm.
Về quản lý đầu tư và mua sắm tài sản, trong giai đoạn 2006 - 2011, VNPT đã triển khai thực hiện một số dự án đầu tư lớn, quá trình thực hiện có nhiều dự án thay đổi mà chủ yếu là tăng tổng mức đầu tư; chậm tiến độ, trung bình thời gian chậm của mỗi dự án là 8,7 tháng, dẫn đến tăng chi phí đầu tư, giảm hiệu quả sử dụng vốn; chậm quyết toán vốn đầu tư, nhất là các dự án mua sắm thiết bị lớn.
Bên cạnh đó, việc đánh giá xu hướng phát triển của thị trường viễn thông chưa tốt, chưa đánh giá đúng, sát về xu hướng thay đổi công nghệ, xu hướng giảm giá cước viễn thông chung trên các mạng; quá trình thực hiện đầu tư chưa tuân thủ nghiêm các quy định về trình tự, thủ tục đầu tư... cũng dẫn đến một số vật tư, thiết bị mua về không sử dụng hết, kinh doanh khai thác kém hiệu quả, phải dừng đầu tư, gây lãng phí, thiệt hại về vốn.
Chẳng hạn như dự án cáp đồng còn tồn kho vật tư cáp các loại trị giá 70,497 tỷ đồng; dự án CityPhone lỗ và tài sản không khấu hao hết tổng cộng 168,522 tỷ đồng. Dự án đầu tư tuyến cáp quang biển trục Bắc - Nam với tổng mức đầu tư gần 3.000 tỷ đồng bằng nguồn vốn vay ODA của Nhật Bản chậm tiến độ gần 10 năm.
Một dự án quan trọng khác là đầu tư vệ tinh Vinasat I, II với tổng mức đầu tư 9.280 tỷ đồng. Theo TTCP, dự án này tuy đạt được mục tiêu về chính trị - xã hội, khẳng định chủ quyền của quốc gia đối với nguồn tài nguyên trên quỹ đạo vệ tinh, đảm bảo yêu cầu về thông tin vệ tinh phục vụ an ninh, quốc phòng, phòng chống thiên tai…, nhưng đến thời điểm năm 2011 chưa đảm bảo hiệu quả kinh doanh như kế hoạch trong dự án được phê duyệt, lỗ vượt dự kiến 329 tỷ đồng.
Trong khi đó, việc đầu tư tài chính dài hạn tại các doanh nghiệp ngoài VNPT (chủ yếu là các đơn vị hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực bưu chính - viễn thông) cũng kém hiệu quả. Tính đến thời điểm 31-12-2011, VNPT đã đầu tư góp vốn vào 86 doanh nghiệp với tổng trị giá 3.273,23 tỷ đồng, nhưng nhiều doanh nghiệp không thu được lợi nhuận, gây lãng phí vốn đầu tư. VNPT cũng chưa thực hiện nghiêm và đầy đủ trình tự, thủ tục theo quy định của Chính phủ và Bộ Tài chính về việc thoái vốn đầu tư ngoài ngành nghề kinh doanh chính đối với 11 đơn vị. Đáng lưu ý là các sai phạm, yếu kém trong quản lý tại Công ty Tài chính Bưu điện, dẫn đến kết quả kinh doanh thua lỗ, mất vốn lớn đã được Kiểm toán Nhà nước kiểm toán, kết luận.
Ngoài ra, TTCP kết luận VNPT trích vượt Quỹ khen thưởng phúc lợi (trong 2 năm 2007 và 2009) trên 1.100 tỷ đồng. Kết quả hoạt động kinh doanh của VNPT từ năm 2006 đến năm 2010 không đạt chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận đề ra, dẫn đến vốn chủ sở hữu tại thời điểm ngày 31-12-2010 chưa bổ sung đủ, thiếu 2.739 tỷ đồng so với quy định, nhưng VNPT chưa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài chính.
Theo đó, việc thực hiện trích quỹ lương theo doanh nghiệp xếp loại A là không đúng quy định. Đối với các đơn vị thành viên, một số đơn vị hạch toán phụ thuộc VNPT đã chi phí khuyến mãi vượt thời gian quy định, không phát sinh nguồn thu dẫn đến phải chịu thuế thu nhập tăng thêm 1.918,37 tỷ đồng. Công ty VMS thực hiện khuyến mãi vượt giới hạn giá trị dịch vụ so với quy định (từ năm 2006 đến 2011) là 6.336,211 tỷ đồng và hạch toán doanh thu dịch vụ di động trả trước khi chưa cung cấp dịch vụ 1.010 tỷ đồng, dẫn đến phải nộp thêm một khoản thuế thu nhập, làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp.
Một số đơn vị được thanh tra đã kê khai, nộp thuế chưa đúng quy định gồm: thuế thu nhập doanh nghiệp tại VNPT Hà Nội năm 2006 là 28,651 tỷ đồng, VNPT Bình Dương 13,475 tỷ đồng; một số đơn vị chưa kê khai thuế VAT đối với khoản doanh thu khuyến mãi 57,514 tỷ đồng và kê khai, nộp thuế sai mức thuế suất 0,258 tỷ đồng…
Xử lý sai phạm, báo cáo Thủ tướng trong tháng 9
Từ thực tế đó, Tổng TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ TT-TT thẩm định và đề xuất Thủ tướng phê duyệt đề án tổ chức, sắp xếp lại mô hình hoạt động của VNPT, ban hành, điều chỉnh cơ chế, nhất là đối với các đơn vị hạch toán phụ thuộc, do đã bộc lộ nhiều hạn chế trong quản lý, thiếu tự chủ trong hoạt động kinh doanh, đánh giá thiếu chính xác, khách quan về hiệu quả kinh doanh và quản lý sử dụng vốn, tài sản tại các đơn vị. Rà soát, điều chỉnh các quy định về quảng cáo, khuyến mại, đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng cho các doanh nghiệp. Bộ Tài chính rà soát lại các quy định của chuẩn mực kế toán, chế độ hạch toán kế toán và xử lý các khoản doanh thu, chi phí đối với dịch vụ viễn thông nhất là doanh thu, chi phí khuyến mại, chỉ tiêu đánh giá xếp loại doanh nghiệp nhằm đảm bảo tính chính xác và khách quan…
Đối với VNPT, TTCP kiến nghị kiểm điểm và chỉ đạo thực hiện kiểm điểm trách nhiệm cá nhân tại công ty mẹ và đơn vị thành viên liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm trong quản lý, sử dụng vốn, tài sản nêu trong phần kết quả thanh tra. Trong quá trình kiểm điểm đặc biệt chú ý đến các sai phạm trong đầu tư mua sắm và đầu tư tài chính, những sai phạm cụ thể tại Công ty Tài chính Bưu điện, Công ty Viễn thông Quốc tế (VTI).
Về xử lý kinh tế, TTCP kiến nghị thu hồi về ngân sách nhà nước các khoản về thuế do VNPT và các đơn vị thành viên chưa thực hiện và thực hiện chưa đúng quy định trị giá 105,836 tỷ đồng (trong đó: VAT là 57,772 tỷ đồng, thuế thu nhập doanh nghiệp là 48,064 tỷ đồng). Thanh tra cũng kiến nghị các bộ: tài chính, TT-TT và VNPT xem xét, xử lý số tiền 4.907 tỷ đồng (chủ yếu ở các nội dung: các khoản nợ phải thu khó đòi đã trích lập dự phòng; giá trị dịch vụ viễn thông công ích chưa thanh toán; các khoản trích lập dự phòng, các khoản phải thu khó đòi thiếu; các quỹ khen thưởng phúc lợi; quỹ đầu tư phát triển không đúng quy định; chưa nộp quỹ viễn thông công ích; chênh lệch do xác định lại giá trị công ty; các khoản nộp thừa; chênh lệch lợi nhuận sau thuế chưa theo vốn nhà nước...).
Về xử lý trách nhiệm, TTCP kiến nghị Bộ Tài chính, Bộ TT-TT thực hiện và chỉ đạo thực hiện việc xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân, đơn vị liên quan đến những khuyết điểm và vi phạm thuộc thẩm quyền, trách nhiệm của bộ. Đối với VNPT, thực hiện và chỉ đạo thực hiện xử lý nghiêm trách nhiệm của các đơn vị, cá nhân thuộc thẩm quyền liên quan đến những khuyết điểm, vi phạm theo kết luận thanh tra.
Phó Tổng TTCP Ngô Văn Khánh cho biết, Thủ tướng Chính phủ cũng đã có ý kiến chỉ đạo xử lý sau thanh tra đối với kết luận tại VNPT. Theo đó, Thủ tướng đồng ý với các kiến nghị của TTCP về xử lý các vi phạm tại VNPT và giao Bộ Tài chính xem xét, hướng dẫn cụ thể việc xử lý về tài chính, trong đó có các khoản nợ phải thu khó đòi; Bộ TT-TT và VNPT tổ chức thực hiện chỉ đạo việc kiểm điểm, xử lý các đơn vị, cá nhân có liên quan đến sai phạm (trừ vụ việc xử lý nợ khó đòi ở Công ty Viễn thông Quốc tế - VTI đã được kiểm điểm và báo cáo Thủ tướng). Kết quả xử lý phải báo cáo kết quả lên Thủ tướng trong tháng 9-2013.
| |
PHAN THẢO
