Gọi như thế là vì các nguyên nhân thường gặp gây ra căn bệnh chín mé thường do những tác động của cuộc sống hiện đại gây ra. Cụ thể: việc đi làm móng tay, móng chân ở tiệm của phụ nữ và hiện nay cũng có không ít nam giới bắt đầu sử dụng dịch vụ này rất thường xuyên, có thể trung bình 1 tuần/lần; việc mang giày cao gót, bít mũi; chơi các môn thể thao có nguy cơ cao bị chấn thương các đầu ngón tay, ngón chân; người béo phì, người đang điều trị HIV…. Tất cả những nguyên nhân này góp phần đưa bệnh chín mé xảy ra nhiều hơn hiện nay.
Bệnh chín mé là gì?
Chín mé là tình trạng nhiễm trùng tạo mủ hoặc áp xe ở đầu múp các ngón tay, ngón chân. Nguyên nhân thường gặp là tụ cầu khuẩn vàng (S.aureus), Herpes. Đây là một bệnh ngoài da thường gặp, nếu không biết cách chữa trị, giữ vệ sinh thì bệnh sẽ diễn biến dai dẳng, dễ tái phát.
Làm móng tay không đúng cách có thể gây ra chín mé.
Bệnh tiến triển qua 3 giai đoạn:
+ Giai đoạn 1: Xảy ra khoảng 1-3 ngày đầu, ở đầu ngón tay, ngón chân xuất hiện một chỗ sưng phồng, tấy đỏ, ngứa. Sau đó đau nhức, khó chịu, có khi cứng ngón, khó cử động.
+ Giai đoạn 2: Từ ngày thứ 4-7, thời kỳ viêm lan tỏa, lan rộng ra chung quanh cả ngón, bệnh nhân có cảm giác nhức nhối, căng tức, đau giật theo nhịp mạch đập, có thể sốt nhẹ.
+ Giai đoạn 3: Có hiện tượng tụ mủ ở điểm sưng đỏ lúc đầu.
Nếu không điều trị kịp thời và đúng cách, chín mé có thể gây những biến chứng như viêm xương, viêm bao hoạt dịch, viêm khớp hoặc nhiễm khuẩn huyết, có thể gây ra tử vong.
Cần phân biệt chín mé với một số bệnh da liễu xảy ra ở đầu ngón như: Tổ đỉa (thường gây ngứa, ít đau, sưng nhẹ); viêm cấp quanh móng (chân móng sưng nhức, có thể chảy mủ); chín mé do ung thư hắc tố (melanotic whitlow, xảy ra chủ yếu ở ngón tay cái hoặc ngón chân cái, đầu ngón bị sưng, thường có màu đen, có thể mất móng).
Cách xử lý và đề phòng chín mé
Khi mắc bệnh cần giữ sạch chỗ bị chín mé để tránh bị nhiễm trùng thêm. Có thể ngâm rửa bằng thuốc tím pha loãng, sau đó bôi mỡ kháng sinh như acid fusidic (Fucidin, Foban) hoặc mupirocin (Bactroban). Nếu chín mé làm mủ thì cần rạch thoát mủ, dẫn lưu, kết hợp dùng kháng sinh (nhóm Oxacillin, Amoxicillin hoặc Erythromycine). Khi vết thương sưng đau nhiều, đáp ứng kém với điều trị thì cần chụp X-quang để xác định tình trạng biến chứng của chín mé.
Bệnh chín mé xảy ra một phần là do thói quen không giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, cần thực hiện các biện pháp phòng bệnh sau:
- Rửa tay, chân sạch sẽ hàng ngày.
- Tránh ngâm tay, chân trong nước quá lâu.
- Thường xuyên thay vớ, tránh để cho chân bị ẩm ướt.
- Không đi chân đất, tránh để cát bụi dính vào các kẽ ngón chân.
- Hạn chế mang giày cao gót, giày bít ngón; mang giày vừa chân, không đi giày, dép quá chật.
- Khi cắt móng cần lưu ý không cắt quá sát vào da hoặc lấy khóe sâu ở hai bên cạnh của ngón chân, ngón tay, không cắt móng tròn. Móng nên được cắt thẳng và giữ cho đầu móng luôn dài hơn da. Điều này ngăn chặn góc móng đâm vào da.
- Tránh làm chấn thương hay trầy xước đầu ngón, khi bị trầy xước da cần bôi thuốc sát trùng và giữ sạch.
- Nhân viên y tế cần mang găng khi chăm sóc bệnh nhân.
BS CK1 NGUYỄN LÊ THỤC ĐOAN
(Trung tâm Truyền thông - Giáo dục sức khỏe TPHCM)
